Sale lekcyjne są areną wielu zajęć – czytania, pisania, prezentacji, odgrywania scenek, zabawy, testów i wielu innych. Nowoczesne układy sal lekcyjnych dają możliwość dostosowywania przestrzeni do różnych czynności i potrzeb. To wymaga elastycznego rozwiązania oświetleniowego zapewniającego równomierną jasność w całym pomieszczeniu. Niektóre strefy mogą wymagać specjalistycznego podejścia, dlatego np. obszary przy tablicach powinny być wyposażone w odpowiednie, oddzielnie włączane oświetlenie prezentacyjne.
Asymetryczne oprawy naścienne lub sufitowe typu wallwasher doskonale nadają się do oświetlenia prezentacyjnego i tablicowego. Ważne jest również, aby nauczyciele prezentowali swoją wiedzę tak, by ich mimika i mowa ciała były wyraźnie widoczne – czyli w miękkim ukierunkowanym na nich świetle padającym pod kątem ok. 45°.
Naturalne światło dzienne jest najlepsze, dlatego powinno być wykorzystywane wszędzie, gdzie to możliwe. Jednak w ostatnich latach odkryto, że oprawy z funkcją Tunable White również mają pozytywny wpływ na wyniki w nauce. Oprawy LED o zmiennej temperaturze barwowej światła zwiększają zdolność dzieci do koncentracji, pomagają im osiągać lepsze wyniki na sprawdzianach, a nawet mogą zmniejszać nadpobudliwość. Sztuczne światło powinno posiadać funkcję ściemniania i ochronę przed przykrym olśnieniem, by zapewniać odpowiedni komfort widzenia podczas nauki.
Przy dobrze rozwiniętej percepcji wzrokowej dzieci powyżej 12 roku życia potrzebują lepszego ogólnego oświetlenie w salach lekcyjnych, by efektywnie się uczyć. W większości szkół średnich dobrze sprawdzają się oprawy szkolne świecące w zaledwie 20% w górę. Alternatywnie instalowane są w nich oprawy z odpowiednimi układami optycznymi zmniejszającymi olśnienie i zapewniającymi jednolitą jasność. To gwarantuje prawidłowe oświetlenie biurek uczniów i wspiera korzystne środowisko do nauki.
Najlepsze oświetlenie do klas dla dzieci w wieku od 7 do 12 lat dają oprawy łączące światło bezpośrednie i pośrednie. Część bezpośrednia stwarza cienie modelujące, które pomagają w postrzeganiu odległości i obiektów trójwymiarowych. Część pośrednia natomiast wytwarza dobrej jakości światło robocze i rzuca światło na ściany oraz sufit. Zwiększa w ten sposób natężenie oświetlenia pionowego i poprawia warunki komunikacji wizualnej. Istnieją dwie metody na osiągnięcie takiego oświetlenia. Pierwsza to zastosowanie opraw z rozsyłem światła 70% w górę i 30% w dół. Druga wykorzystuje częściowo dostropowe oprawy, które także rzucają światło na sufit.
W przypadku dzieci po 12 roku życia warunki kontrastu w oświetleniu do klas szkolnych stają się jeszcze ważniejsze. Nadmierna ilość światła bezpośredniego zmniejsza kontrasty, podczas gdy łagodniejsze światło (o większym rozproszeniu) je wzmacnia. Dyfuzory mikropryzmatyczne są idealne zarówno do tworzenia miękkich cieni, jak i do ograniczania olśnienia. Oprawy z optyką tego typu to gwarancja dobrych warunków pracy.
Wymagania oświetleniowe w EN 12464-1:2021
| Rodzaj zadania/obszar działania |
Poziom luksów (Em) |
Ujednolicony wskaźnik olśnienia (UGRL) |
Jednorodność oświetlenia (U0) |
Wskaźnik oddawania barw (Ra) |
Em,z | Em,ściana | Em,sufit | Wymagania szczególne |
|
| wymagany | zmodyfikowany | U0 ≥ 0,10 | |||||||
| Sala lekcyjna – zajęcia ogólne | 500 | 1000 | 19 | 0,60 | 80 | 150 | 150 | 100 | Oświetlenie powinno być sterowalne |
| Tablice kredowe i suchościeralne | 500 | 750 | 19 | 0,70 | 80 | - | - | - | Pionowe natężenie oświetlenia |
| Prezentacje na projektorze i tablicy interaktywnej | - | - | - | - | - | - | - | - | Oświetlenie powinno być sterowalne |
| Światło na nauczycielu / prezenterze | - | - | - | - | 80 | 150 | Odpowiednie pionowe natężenie oświetlenia | ||
| Tablice informacyjne | 200 | 300 | 19 | 0,60 | 80 | - | - | - | Pionowe natężenie oświetlenia |